زام پێوان
تا ئیستا له گۆڕستانی “تاڵهسوار”ی سهر به تهمو
مژو خاكو خۆڵ ئهرخهوانیدا.. له سنگی شهقار شهقارو
تینووی ئهودا، درهختێكی ئهفسووناویی كهڵهگهتی
به خۆی چاو ڕهش، سمێڵ ئهستووری، ناوچهوان پانی
دهم دوو خۆش.. درهختێكی پهلوپۆداری پڕ له جریوهو
جووكهی ههمیشه نیگا تهڕ.. درهختێ بهردهوام
له كڕنووش بردندایه بۆ مهزارێكی به ههیبهتی تهمهن
سی ساڵهی ژێر سایهی.. ئیستا لهوێ.. له گۆڕستانی
تاڵهسواردا.. له بێدهنگییهكی خوێناویدا.. كه مێژوویهكی
برینداری تێدا ئهزرنگێتهوه. سهدای عهشقێك ئهبیسترێ
كه (با) ئهیهێنێو ئهیباو، بهفر پرووشهی تیا ئهكاو،
شیعر له شێوهی پهپوولهو پهلكهگیای تهنیادا به دهم
ئهو سهدایهوه خۆیان ڕائهژهننو له ڕهوهزێكی ئهوبهریشدا
شهوو ڕۆژ تهوارێك له شێوهی ژنێكی شین پۆشدا،
حیكایهتی ئهو درهختهو ئهو مهزاره ئهگێڕێتهوه. حیكایهتێ
كه ههر وشهیهكی ئهستێرهیهكی بچووكهو ههر ڕستهیهكی
ڕێگایهكی درهوشاوهی نوێیهو ههموو ههناسهیهكی ههناسهی
ئهسپێكی ڕامنهكراوی ههمیشه ڕوو له ههورازه..
مهزارهكهو درهختهكه
دووانهی “ئهڵمانه”ی دایكن
ئهویان ناوی دارتووه سوورهكهی سوڵتانییهو
ئهمیشیان ناوی فوئاد سوڵتانییه!
ئهم چیرۆكه تهمهن سی ساڵه، ئهم حیكایهتی
تانو پۆ چنراوه به تریفهو ههڵاڵه، ئهم عهشقی
ئاوو ئازادییه بۆ یهكهم جار له بهرهبهیانێكی
زیوینی (ئهڵمانه)هوه دهستی پێكرد! ئهو وهختهی
له ژوورێكی قوڕینی بچكۆلهی پهنجهره نزمی به
گوڵه مێخهك داپۆشراوهوه.. گریانی كۆرپهیهكی
تازه لهدایكبوو، لهسهر كاسهوه، گۆمی ئهو بهرهبهیانهی
شڵهقاندو “ئهڵمانه”ی له مژدهیهكی سهوز ههڵكێشاو ههر ههمان
كاتیش كهڵهشێرێكی پۆپنه ئاڵ خوێندیو تۆزێ لهولاترهوه
ماینێك زاو جوانوویهكی سپی كهوته سهرزهویو له ئاسۆیشدا
له سێ دهری ههورێكهوه گوڵاڵه باری!
كۆرپهیان ناونا دڵ.. (فوئاد)
فوئاد لهو نیشتمانه بچكۆلهیهی ئهڵمانهدا
لهگهڵ گوڵی دارچوالهدا چاوی پشكوتو
لهگهڵ كانیدا گوێچكهی كرایهوهو
دهستی مێژوویهكی زامدار.. مهڵاشووی ههڵدایهوهو
بای وهشت ڕایژهنیو
له دواییشدا لهگهڵ
بێچووه پڵنگێكدا.. پێی گرتو
لهگهڵ (با)ی كارهساتدا گهوره بوو.
ئهو بۆ یهكهمجار ههژاریو نانی برسیو ئاوی چهوساوه
پرسیاریان لا دروست كردو
زوڵم.. ڕایچڵهكاندو ڕهنگی پهڕیوی
كێڵگهكانو جوتیارهكانو باڵی شكاوی
باڵندهكانو پهراسووی دهرپهڕیوی منداڵان
پهیامێكیان دایه دهستی!
هێشتا ئهوو خونچه له یهك عومردا بوون
كه پاییزی عومری وڵاتهكهی بینی.
هێشتا ئهوو نهونهمام له یهك تهمهندا بوون
كه زریكهی ژنانی وڵاتهكهی بیستو
قامچی سهر جهستهی ئهوانی بینی.
هێشتا ئهوو یهكهم باڵهفڕێی كۆتر
له یهك تهمهندا بوون
كه خولانهوهو سووڕانههی داڵهكانی
سهر سهری بینی.
ئیتر ئهویش وهكو ئازاری ئهو خهڵكه
باڵای كردو، وهكو قیژهی ئاخو داخو
پهیڤی ڕۆژانهی خوێناویو مانگهشهوی
دهردهداری گوندهكانو دهرمانی گریاوی
نزیك بالیف خهم دایگرتو بهڵام
لای ئهو
خهم بوو به ترووسكه
ژان بوو به برووسكه
قیژهكان بوونه سروود
بۆ ههموویشیان
سهری خۆی كرد به ڕوانگهو
كهوته ڕێگه!
كهوته كۆكردنهوهی ئازارهكان
بۆ ئهوهی ههستنه سهرپێ.
سهردانی گوڵه گهنمهكانی ئهكرد
بۆ ئهوهی باسی منداڵانی بێ شیریان بۆ بكات.
سهردانی جۆگهكانی ئهكرد
بۆ ئهوهی پێیان بڵێ تینوهكان له كوێن؟!
ئهچوو بۆ لای مامزه نهخۆشهكان
بۆ ئهوهی پێیان بڵێ كێ دهرمانهكانیان ئهدزێ.
ههموو ڕۆژێ ئهچوو بۆ لای بهرد
تا پڕ به مشتی ورهی لێوهرگرێ!
ههموو ڕۆژێ ئهو خهریكی ئهوه بوو
پهیڤ بگۆڕێ به ههنگاو
ههنگاو بكات به ئهزموونو
ئهزموون بكات بهو پهنجانهی
له نووسیندا ئهبن به چاو
ههموو ڕۆژێ ئهو خهریكی ئهوه بوو
زهنگهكانی جهسته وریابكاتهوه
شانهكانی جهسته نوێ بكاتهوه
سهرلهنوێ ژیان دروست كاتهوه.
لهگهڵ گوڵهبهڕۆژهدا بوونه هاوڕێ.
بۆ ئهوهی ههرگیز خۆر ون نهكات.
لهگهڵ زریاندا بوونه هاوڕێ
بۆ ئهوهی ههرگیز نهچهمێتهوه.
فوئاد وابوو..
فوئاد خۆشهویستی ههموو ماڵه بریندارهكان بوو.
فوئاد خۆشهویستی ههموو باڵنده غهمگینهكان بوو.
خۆشهویستی ههموو ماسیه
زهردو سوورو جوانهكان بوو
“چونكه تۆڕهكانی لێ دوور ئهخستنهوه”
خۆشهویستی ههموو گهڵاو گوڵو
دارستانو بێشهكان بوو
“چونكه تهورهكانی لێ دوور ئهخستنهوه”
خۆشهویستی ههموو قهڵهمه پاكهكان بوو
“چونكه درۆكانی نیشان ئهدان”
درۆی منارهكان
درۆی عهمامهكان
درۆی جبهكان
فوئاد وابوو
فوئاد ئهیوت: من هی خۆم نیم.
سهرم سهری شاخانهو
دهستم دهستی باخانهو
قاچم قاچی گوندانهو
دڵم دڵی گوڵدانهو
چاوم چاوی شارانهو
گوێچكهم گوێچكهی حهقیقهت!
تا ئههات تهوری ڕیشدار
تیژتر ئهبۆوهو
تا ئههات ئازار قوڵتر ئهبۆوهو
برین پهلوپۆی نوێی ئههاویشتو
لهملایشهوه تا ئههات
فوئاد باڵای بهرزتر ئهبۆوهو
ههنگاوی ئهبوو به ههنگاوی تیشكو
ڕهنگی به ڕهنگی شهفهقو
چون لاولاویش لهناو قهدی
مێژووی تازهوه ئهئاڵا!
مێژووی تازه.. مێژووی ههستانهوهی ئهسپهكان بوو
ههستانهوهی كێڵگهكان
ههستانهوهی تاشه بهردهكانو
ههستانهوهی شهقامهكانو
ههستانهوهی ژنهكان!
تاران پهچهی به درهخت گرتهوه.
عهبای دا بهسهر ئاوداو
جبهی كرده بهر جاده.
عهمامهی كرده سهری باخچه.
بهزۆر ڕیشی به گۆرانیی هێشتهوه
كراسی عاشورای كرده بهر شیعرو
مۆسیقای بێوهژن كردو
ژیانی كرد به پرسه!
تاران به دهم كهسهوه پێناكهنێ.
به دهم مهرگهوه نهبێ.
ئهو خۆشیی له هیچ نابینێ
له مهرگ نهبێ.
ژنی ئهو كوڕی ئهو كچی ئهو
ههموویان ناویان ههر مهرگهو
ئهوهی لهوێ لهدایك نابێ ژیانه.
ئیستا فوئاد سوڵتانیو ئاینده
قۆڵیان له قۆڵی یهك دایه
ئیستا فوئاد سوڵتانیو مۆسیقا
لهناو شیعرا بوون به چرا.
پهنجهی ئهوو پهنجهی باران
ههریهك پهنجهن.
سهری ئهوو سهری ههتاو
ههریهك سهرن.
قاچی ئهوو قاچی ڕێگا
ههریهك قاچن.
له ئیستهدا تۆ به ئاستهم فوئاد سوڵتانیو
ڕووبارێ له یهكتر جوێ ئهكهیتهوه،
له ئیستهدا تۆ به ئاستهم فوئاد سوڵتانیو
ئازادی له یهكتر جوێ ئهكهیتهوه.
ئیستا ئیتر فوئاد سوڵتانی بووه به “با”
له ههموو شوێنێكهو له هیچ شوێنێكیش نییه.
له یهك وهختا له مهریوانهو له قهندیل.
له یهك وهختا له جادهكانی تاراندا
پیاسه لهگهڵ قهسیدهیهكی شاملودا ئهكاتو
ههمان ساتیش لهبهردهركی سهرای سلێمانی
لهگهڵ (بێكهس)دا ئهدوێتو
بۆ ئهو سهفهری ناو بهفرو بهستهڵهكه
شیعرێكی ئهو وهكو پاڵتوو لهبهر ئهكات.
ئیسته فوئاد سوڵتانی بووه به نان
چۆته ههموو ماڵێكهوه..
بووه به ئاو ئهخورێتهوه
بووه به درهخت له ههموو حهوشهیهكداو
بووه به پهنجهرهی ههموو ژوورێكو
بووه به ئاوێنهی بهردهمی ژنانو
بووه به مهمكهمژی ساوایانو
بووه به حیكایهتو
دهماودهم ئهگێڕدرێتهوه
قهڵهم ههموو وشه جوانهكانی خۆی خۆش ئهوێ
بهڵام وشهی ئازا له پێش ههموویانهوه.
له مێژووی ئاخۆرانو بخۆراندا..
ئهو دهمهی به مووی ڕیش پهتی خنكان
دروست ئهكراو له تارانهوه تا كوردستان درێژ ئهبۆوه.
وهكو ئهوساو وهكو ئیستاش
ئهرزی حهرام به قهد ئهرزی ههموو وڵات بوو
ڕهنگی حهرام له ههموو ڕهنگهكان تۆخترو
فهتوای جهڵده. فهتوای ڕهجم
له گشت پهیڤێك بهرزتر بوو.
لهو دهمهدا بوو
فوئاد هاته ناو مینڕێژی حهرامهوه
سهری ئازادی ژنی كردبوو به مانگ
باسكی ئازادی ژنی كردبوو به جۆگهو
مهمكی ژنی كردبوو به چراو
پرچی ژنی كردبوو به پردو
ئازاری ئهوانی كردبوو به پهیام.
من قهسیدهم هێلانهیه
بۆ ههر باڵندهیهكی كوردستان.
من ههرگیز لێم نهپرسیون
ئێوه له كام ئاسمانهوه هاتوون؟
له ڕۆژههڵاتهوه فڕیون یان له ڕۆژئاواوه؟
پێناسهی باكوورتان له باڵاتاندا
ههڵگرتووه یان نامهی باشوور
له دهنگتاندا؟!
من زامێكی كوردستانیم
ئهو خوێنهی لێمدێ
چوورهیهكی هی ڕۆژههڵاتهو
چوورهیهكی هی ڕۆژئاوایهو
تیلماسكێكی هی باكوورو
تیلماسكێكی هی باشوور!
ئهو خوێنهی ئیستهیش لهبهرچاوی ئێوه
له سینهمهوه دێته خوارێو سهرتاپام
ئهكا به شهفهقو ئهم هۆڵهیش
ئهكا به گوڵجاڕی ههڵاڵه
ئهوه خوێنی فوئاد سوڵتانییهو
جهستهی ئهوه لهناو جهستهی منداو
دڵی ئهوه لهناو شیعری منداو
ئهوه ههمان دار ههناری قوربانییهو
له ناو ڕۆحی مندا ئهڕوێ!
ئیسته لهوێ.. له ئهڵمانه
ههر له نێوان دووئاوایی
“بسامو كانیعمهت”دا
به شهو ڕۆژ تهیرێكی سهرو گهردن سووری
پهڕوباڵ سپی
دێتو ئهچێو لهو بهینهدا
به دهم فڕینی نزمهوه
گۆرانییهك..
بۆ منداڵانی ههژارو خونچهی ساواو
ئاوی جۆگهلهی غهمگینو
قوڵینهی بهتاڵی نانو
گۆرانییهك بۆ ههتاوی
لهش ڕێ ڕێ بووی ناو زیندانو
گۆرانییهك بۆ نمهنمهی
خهمانی ژنان دهڵێ..
ئهو بهردهوام لهگهڵمانه
دهمێ نووكی قهڵهممانهو
دهمێكی تر وا له تابلۆی بهردهممانداو
ڕۆژێكی تر
ئهچێته ناو گوڵدانهوهو جارێكی تر
لهبهر پهنجهرهی ژوورهو له تهكماندا ڕائهوهستێو
له نێوانی ڕێزه ڕێزهی بارانهوه
خهیاڵێكهو دوور ئهڕوانێ.
لهگهڵمانه.. وهكو ههوا.. لهگهڵمانه!
ئهو وهختهی سواری فڕۆكهو كهشتی ئهبین
لهویاندا ئهو پهروانهیهو
لهمیاندا ئهو چارۆگهیهو
لهمێژووشدا.. ههموو جارێ
ئهگهر كورسی بهرامبهرو
تهنیشت چۆڵ بێ
وهكو خهونێ پهیدا ئهبێو
به هێمنی دائهنیشێ!
له ههر كوێ بین.. ئهو لهوێیه
له ئاوێنهدا كه سهیری خۆمان ئهكهین
ئهویش دێته پشتمانهوهو ڕائهوهستێو
سهیرمان ئهكاو پێئهكهنێ.
وهختێ كه چهپكهگوڵ ئهكڕین
ئهو ههمیشه گوڵێكیانه.
له تیڤێدا ههمیشه ئهو له ئازاری
ناو دنیادا ئهبینینو
ئهو كهناڵێكی بۆ نییهو
له گشت كهناڵێكی جوانی چاودا
وێنهی دیاره.
وهختێ ئهچینه دهرهوهو
دهستی منداڵهكان ئهگرین
ئهو یان بووه به نوقڵی ناو گیرفانیانو
یاخود بوه بهو جادهیهی
درێژ درێژ ئهبێتهوه بهرهو كازیوهی زیوینی
ئایندهیان.
ونمان ناكاو ونی ناكهین
له ههر كوێ بین ئهو دێو دهماندۆزێتهوه..
ئهگهر بچینه ماڵێكی سهقزهوه
له نهخشهكانی مافووری سهر دیواردا
بۆته شاهۆیهكو ئهفڕێ.
ئهگهر بچینه كۆنسێرتێ
خۆی ئهگۆڕێ به كهمانچهو
به شمشاڵو یاخود بووه
به مایكرۆفۆن ئهمانبینێو ئهماندوێنێ.
ئهگهر بڕۆین دوور دوور بڕۆین.
ههر لێرهوه ههتا ئۆقیانووسی ئارام
له پڕێكدا وهكو نهورهسێكی عاشق
پهیدا ئهبێو
به دهوری سهردا خول ئهخواو
باڵ ههڵئهبڕێ بۆ سڵاوو
له دواییدا نزم نزم تێئهپهڕێ!
گهر بچینه ناو برینه ڕهشهكانی
كهركووكهوه
ئهو ئهبینین له تاقێكدا
یان دهرمانه بۆ سووتانو
یاخود بووه به سهرینی
ژنه نهخۆشێكی ئهوێ!
ونمان ناكاو ونی ناكهین
له ههر كوێیهكی دنیا بین
له لۆچی ههر زهمانێكدا
ئهو ئهبینین
من به سهردان چووم بۆ دارفوور
لهوێ لهناو قاقڕێكی برسێتیدا..
لهوێ لهناو سهرماو سۆڵهی بێكهسیدا
دوو جار بینیم
یهكهم جاریان خۆی كردبوو به پاروویهك
لهناو دهستی بچكۆلانهی منداڵێكداو
جاری دووهم خۆی كردبوو
به بهتانیی گرمۆڵهبووی
ژێر دهوارێ!
ئهم ڕۆژانهیش من ئهیبینم
زۆر ئهیبینم، له جادهكانی تاراندا
لهناو ئاپوورهی زاماندا
خۆی كردووه به تیلماسكێ
له قوماشی ناوچهوانی شۆڕه ژنێو
یاخود له گهرووی شهقامدا
بووه به باڵی هاوارێ.
من ئهیبینم ههموو ڕۆژێ من ئهیبینم
لێره بێ یان له ههر شوێنێ
به بهیانیان دهستی چهپی ڕۆژنامهیهو
به نیوهڕوان زهنگۆڵ زهنگۆڵی
ئارهقهی ناوچهوانی كرێكارهو
به ئێواران زهردهی زهردهخهنهی ماڵهو
له شهویشدا.. من ئهیبینم
لهسهر ترۆپكی ئاویهر
مانگهشهوی خۆشهویستیو
داڕژانی تریفهیه!
ئیسته لهوێ له گۆڕستانی “تاڵهسوار”ی ئهڵمانه
شاتوویهكی سوور بووه به حیكایهت خوانی
شهوانهی ئهو دهڤهرهو ههموو شهوێ بهشێك
له داستانهكهی “فوئاد سوڵتانی” ئهگێڕێتهوهو
بهڵام داستان تهواو نابێ. قسهی ئهو ههموو
گهڵایه پهیڤی ئهو ههموو گژوگیایه تهواو
ئهبێو وهلێ قسهی برینهكانی جهستهی ئهو
دوایی نایه!..
ئیستا لهوێ
ئهو شاتووه سی لقی خۆی
ئهكا به سی شهمو له یادی
فوئاد سوڵتانیدا یهكه یهكه
به پهنجهكانی سی گهڵا دایان ئهگیرسێنێ.
ئیستهش ئێمه لێره
سی ئاوێنه. سی ئینجانه. سی منداڵ.
سی كانیی. سی كۆتر. سی ههڵاڵه.
سی شیعر. له بهردهمی گوڵاڵهیی ئهم
یادهدا ڕیز ئهكهینو لهو كاتهدا كوردستانیش
به ڕانكوچۆغهیهكی سوورهوه دێتو سی جار
تهوێڵی ڕووناكی فوئاد سوڵتانی ماچ ئهكاتو
له دواییشدا ههر ههموومان له سی ڕیزدا
پێكهوه ئهچینهوه بۆ ئهڵمانهو لهوێ به دهم
حهیرانێكی باڕێزهوه باوهش ئهكهین
به شاتووهكهی سوڵتانیدا!
سلهیمانی
23/ 6/ 2009 پهخشان